Wydanie drugie, zmienione i uzupełnione. Pobierz plik pdf
Celem zamieszczonej tu książki pt. „Podstawy ekonomii personalistycznej” jest wykazanie, że gdy spojrzymy na procesy gospodarcze z punktu widzenia osoby ludzkiej, to ocena wielu zjawisk i procesów zachodzących w gospodarce rynkowej staje się diametralnie różna od tej, którą formułują przedstawiciele tzw. głównego nurtu nauk ekonomicznych i społecznych.
Jako jaskrawy przykład swoistej schizofrenii mającej swoje źródło właśnie w klasycznym podejściu do tych spraw mogą posłużyć niezliczone przypadki sytuacji, w których pracownicy jakiejkolwiek firmy sarkają na swego pracodawcę, że płaci marnie za ich pracę., ale gdy przychodzi im zapłacić fachowcowi za jakąś zamówioną usługę, starają się wytargować jak najniższą kwotę, a gdy im się to nie uda, narzekają na jego zdzierstwo. I właściwie nikomu nie przychodzi do głowy, że każdy z takich przypadków kwalifikuje się do interwencji psychiatry jako swego rodzaju – łagodne wprawdzie, ale jednak –rozdwojenie psychiki. Co więcej, jestem przekonany, że i psychiatrzy w taki sam sposób podchodzą do swoich pacjentów, gdy wystawiają im rachunek za wizytę, i do sprzedawców, gdy udają się na zakupy. A wszystko dlatego, że absolutnie racjonalne dążenie każdego człowieka do zaspokojenia swojej potrzeby możliwie niewielkim nakładem własnego wysiłku zostało przekształcone w przyjmowany a priori w analizach procesów społeczno-gospodarczych w gospodarce rynkowej „naukowy” aksjomat o sprzeczności interesów wielkich grup społecznych. Trawestując łacińską sentencję: nauka locuta, causa finita. Pozostaje zatem jedynie wdrażanie przez światłe elity tego, co owa „nauka” proponuje jako panaceum na tę „wadę rynku”, jaką jest niesprawiedliwy podział efektów działalności gospodarczej.
Tym panaceum jest omnipotentne państwo. Tyle tylko, że skutki jego aktywności w naprawianiu „wad rynku” w każdym państwie tzw. wolnego świata są dokładnie odwrotne od deklarowanych: zamiast bardziej sprawiedliwego podziału mamy widoczny wszędzie proces rosnącego rozwarstwienia dochodowego i majątkowego z jednej strony oraz postępujący proces krępowania zarówno wolności gospodarczej, jak i wolności osobistej – z drugiej.
Nie jest ani możliwe, ani celowe omawianie w tym wpisie wszystkich spraw ze sfery życia społecznego i gospodarczego, o których oceny i opinie wymagają „wyprostowania”. Temu bowiem celowi poświęcona jest udostępniana tu książka. Zachęcam zatem wszystkich, którzy nie dają się „zabetonować” na uznanych powszechnie jako jedynie słuszne pozycjach w ocenie rzeczywistości społecznej i gospodarczej, do przeczytania tej pozycji. A jeżeli uznają, że warto, do polecenia jej także przyjaciołom i znajomym.
To co niżej, to historia dochodzenia do finału, którym jest załączona wyżej książka
Pierwszy krok w kierunku nowego paradygmatu
Tym pierwszym krokiem był artykuł pt. „Pieniądz idealny – pieniądz XXI wieku”. Na bazie rozważań J.R. Hicksa z 1967 roku nakreślony w nim został pewien system pieniężny nazwany systemem pieniądza idealnego. Stał się on podstawą dla rozwiniętego później systemu pieniądza kredytowego, który jest jednym z ważnych elementów teorii ekonomii personalistycznej. Niektóre aspekty nowego podejścia były przedstawiane w artykułach, których lista wraz z likami do plików znajduje się w zakładce na tej stronie. Całość znajdzie się w książce, która jest w tej chwili na etapie redakcji końcowej. Pewne jej fragmenty są przedmiotem rozważań na otwartych seminariach poświęconych ekonomii personalistycznej. Są też publikowane w postaci plików dźwiękowych na tej stronie. Pobierz plik
Trzy filary ekonomii personalistycznej
Każda teoria musi mieć solidne podstawy, w tym – jasno określony przedmiot badań. Przedmiotem zainteresowania ekonomii personalistycznej jest człowiek jako jedyna osoba w materialnym świecie ożywionym. Na pewnym etapie poszukiwań wydawało się, że fundament nowej teorii powinien opierać się na trzech filarach. Ich opis zawarty jest w artykule pod takim właśnie tytułem. Pobierz plik
Uwagi o naturze pieniądza-pośrednika i jej skutkach
Wszyscy posługują się pieniądzem, ale niewiele osób zastanawia się na istotą i charakterem tego dobra, którym płacą w transakcjach kupna-sprzedaży. Może warto zajrzeć do tego tekstu? Pobierz plik.
Pieniądz a dochód
Chcąc zrozumieć, co dzieje się na rynku i dlaczego właśnie to, warto zdać sobie sprawę z tego, że pieniądz i dochód to dwa pojęcia, pod którymi kryją się zupełnie różne treści. O tych właśnie sprawach traktuje artykuł pod podanym wyżej tytułem. Pobierz plik.
Ślepy zaułek głównego nurtu ekonomii
W artykule pod tym tytułem kontynuowane są rozważania o procesach wymiany rynkowej w modelu gospodarki, w którym jedynymi podmiotami są ludzie posługujący się pieniądzem kredytowym. Jest to zmodyfikowana wersja „pieniądza idealnego”, którego istotę przedstawiono w pierwszym artykule z tej serii. Tłem dla rozważań jest matematyczny, zaksjomatyzowany model ekonomii G. Debreu. Pobierz plik.
Wolność w świetle nowej teorii wyboru
Artykuł zawiera pierwszą wersję nowej teorii wyboru, która leży u podstaw paradygmatu ekonomii personalistycznej. Po omówieniu podstawowych cech aktu wyboru następują krótkie rozważania na temat wolności człowieka oraz możliwości jego „uprzedmiotowienia”. Pobierz plik.
W sprawie fundamentu teorii finansów
Treścią artykułu jest krytyka arystotelesowskiej chrematystyki, która stała się fundamentem ekonomii politycznej. Zdaniem autora tam właśnie tkwią przyczyny porażki teorii ekonomii głównego nurtu w ustalaniu i wyjaśnianiu praw rządzących procesami społeczno-gospodarczymi. Tylko odrzucenie tego podejścia i spojrzenie na te procesy z perspektywy osoby ludzkiej gwarantuje dotarcie do prawdy o istocie tego, co dzieje się w sferze stosunków społecznych nawiązywanych w procesie produkcji i wymiany dóbr. Temu właśnie celowi służy ekonomia personalistyczna. Pobierz plik.
Pieniądz i banki w procesach rynkowych – ujęcie personalistyczne
Artykuł zawiera krótki przegląd teorii pieniądza, po którym następuje opis poszczególnych etapów rozwoju pieniądza i bankowości widziany z perspektywy personalistycznej, to znaczy z perspektywy celów i metod działania człowieka jako podmiotu gospodarczego. Pobierz plik.
Gospodarka bez sektora finansowego – implikacje dla teorii
Celem tego artykułu jest wykazanie, że spojrzenie na rolę pieniądza z innego punktu widzenia niż ten, który dominuje w ekonomii głównego nurtu, pozwala dostrzec w procesach zachodzących w gospodarce rynkowej zgoła odmienne cele, zależności i rezultaty niż te, które nurt ten sugeruje. Wychodząc od pewnych założeń konstytuujących abstrakcyjny model gospodarki, autor dochodzi drogą dedukcji do wniosków, które uzasadniają zadanie pytania o to, w jakim stopniu teorie ekonomiczne głównego nurtu odnoszą się do tego, co faktycznie dzieje się w gospodarce? Pobierz plik